Yeni stadyum ihalesinde tesisin bitirilme süresi 800 gün oysa Akdeniz Oyunları öncesindeki test aşaması için 450 günümüz kaldı. Stadyum yetişmezse Organizasyonun altında kalırız.

Tehlikenin farkında mıyız?

……………………………….

İkisi de can alıcı ve birbirine “yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan çıkar” cinsinden yakın iki soru.

Yeni Stadyum tamamlanmadan Mersin hangi gazı verirseniz verin, ne yaparsanız yapın 2013 Akdeniz Oyunlarına hazır hale gelmez…

İkinci soruya cevap bulduğumuza göre geriye kalıyor birinci soru daha doğru ifadeyle asıl “mesele”…

Gelin o asıl ‘meseleye’, 2013 Akdeniz Oyunlarına ev sahipliği yapacak ve o olmadığı sürece geriye kalan her şeyin anlamını yitireceği yeni Stadyumun zamanında tamamlanıp tamamlanmayacağı sorusunun yanıtını bulmaya…

Bu soruya yanıt bulmak için iki çok iyi örnek var elimizde.

Birincisi TOKİ’ nin yapmayı üstlenip Galatasaray’ a devrettiği ve 100 milyon dolar karşılığında önüne Telekom adı eklenen İstanbul’ daki Arena Stadyumu, diğeri ise mevcut stadyumu en iyi fiyata satarak, gelirini kasasına koyan ve ardından UEFA’ nın tavizsiz kriterleri çerçevesinde 4 yıldızla ödüllendirdiği Kayseri’ deki Kadir Has Stadyumu…

Önce Galatasaray’ ın Stadyum öyküsünü anlatmaya çalışayım:

Uzan grubunun ilk eseri olan ve ilk resmi açılışta tribünlerinden birinin çökmesiyle tarihe geçen Ali Sami Yen Stadyumunun bırakın şiddetli depremi, en küçük sarsıntıda yıkılma korkusu, yeni ve Galatasaray’ a yakışır stadyum özlemiyle birleşince Erdoğan Hükümeti kolları sıvadı.

Ali Sami Yen stadyumunu TOKİ devraldı, kısa zaman sonra da arsasını, yapsatçı gruplardan birine 1 milyar 50 milyon liraya sattı. Bu pazarlıklar yürürken, hayli ses getiren yeni Stadyum ihale süreci de başladı.

Galatasaray’ ın yeni Stadyum sürecinde yaşananları tarihleriyle anımsatayım:

52.650 koltuk kapasiteli yeni stadyumla ilgili ihale süreci 19.7.2007 tarihinde başladı. 28 firma parasını ödeyip şartname satın aldı ama ihaleye 8 kurum ve kuruluş teklif verdi.

Teklifler ile proje arasındaki sorunlar ve daha da önemlisi keşif bedelinin yüksekliği nedeniyle TOKİ bu ihaleyi iptal etti.(İhaleyi veren de gerekçeyi açıklayan da aynı TOKİ idi.)

27 Ağustos 2007’ de yani ilkinden 38 gün sonra TOKİ yeni teklifleri aldı.

Değerlendirme fazla zaman almadı. 4 gün sonra 31 Ağustos 2007 günü stadyum yapım işinin Eren Talu ve yanında yer alan konsorsiyuma verildiği açıklandı.

13 Aralık 2007 günü de dönemin TBMM Başkanından İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanına ülkenin tüm ulusal yerel protokol temsilcilerinin katılımıyla temel atma töreni icra edildi.

Temel atma Aralık 2007’ de yapıldı ama teknik konular, ince detaylar nedeniyle ortaya çıkan pürüzlerin aşılması tam bir yıl sürdü. Aralık 2007’ de atılan temelin gerçek inşaat süreci Aralık 2008’de başlayabildi. (Sık sık dile getireceğim; Mersin’ de ihale tarihinden itibaren 450 günlük süremiz olduğu gerçeğini; TOKİ’ sinden teklif veren müteahhidine, oyunları koordine edecek Mersin’ de stadyumun yerini bilmez 15 milyar aylık maaş alan arkadaşlardan, Akdeniz Oyunları Komitesine kadar herkesin kulağına küpe yapması gerekiyor)

Sözleşme süreçleri tamamlanmış, yer teslimi yapılmış stadyum inşaatının teknik kimi pürüzler nedeniyle bir yıl aksaması o güne kadar gerçek diye bilinen pek çok ezberi de bozmuş oldu. En azından işlerin yasal takvim çerçevesinde yürümediği çıktı ortaya.

Her neyse, İstanbul’ u ve daha da önemlisi GS camiasını bir an önce yeni stadyuma kavuşturma telaşındaki TOKİ’ nin kağıt üzerinde Aralık 2007, gerçekte tam bir yıl sonra başlat işaretini verdiği iş, takvimler Mayıs 2009 tarihini gösterdiği gün, yüklenici firmanın yapım termin planına uymadığı gerekçesiyle iptal edilip, yeni baştan ele alınacaktı.

Türkiye’ nin yaşayan en önemli Mimarlarından Eren Talu’ yu iflasın eşiğine getiren stadyumla ilgili TOKİ’ nin iptal gerekçesi de hayli anlamlıydı:

“Sözleşme gereği 2009 ortasına kadar işin %60’ ının tamamlanması gerekirken %24’ lerde kaldığı ve işçilere düzenli ödeme yapılmadığı”

Mersin’ de benzer bir deneyim yaşanmaması adına TOKİ’ ye ders olmasını dilediğimiz GS’ yı yeni stadyuma kavuşturma projesi Talu’ yla yapılan sözleşmenin iptaliyle yeni aşamaya geldi kısa zamanda.

Aynı TOKİ, 11 Kasım 2009 tarihinde anahtar teslimi iş yaptırmaktan vazgeçip, bu kez hak ediş yöntemine geçtiğini duyurdu ve yeni yapımcıyla el sıkıştı: Stadyumu yaptıkları işe bakılarak hak edişlerle tamamlayacak olan yeni grubun adı “Varyap-Uzunlar konsorsiyumu” idi.

TOKİ yapılan işlerin parasını zamanında ödeyince Stadyum sanılandan kısa zamanda tamamlandı ve 15 Ocak 2011 günü Galatasaray Arena Stadyumunun resmi açılışı yapıldı.

GS’ ın 100 milyon dolar karşılığı, önüne Türk Telekom adını yerleştirdiği yeni Stadyumunun öyküsü kısaca böyle…

52.650 koltuğa sahip, 43 bin m2 alan üzerine yapılan, çevresiyle birlikte 82 bin m2 oturuma sahip bu stadyumu TOKİ elbette kimsenin kaşı gözü sevdasına yapmadı.

GS’ ın elindeki Ali Sami Yen Stadyumunu devraldı ve o stadyumun arsasını 1 milyar 25 milyon liraya yapsatçı bir gruba sattı Devletin Toplu Konut İdaresi…

Stadyuma ödenenler yanında, çevre yolları ve metro bağlantısı için İstanbul Büyükşehir’ e ödenen ve çevre düzenlemesi ile otoparklara harcanan toplam 773 milyon liraya rağmen hayli kazançlı çıktı Devletin İdaresi bu işten.

Ama bizim Mersin olarak Akdeniz Oyunları arifesinde unutmamamız gereken tek gerçek var: İstanbul’ da onca kamuoyu baskısı, Başbakan başta olmak üzere, tüm yetkililerin göz yaşartan gayretlerine rağmen dört yılda tamamlanan, daha doğru ifadeyle süreç olarak 1245 günümüzü alan bir Stadyum gerçeği…

**

Diğer örnek ise bize daha çok benziyor ve başarısıyla örnek alma yanında dersler de çıkaracağımız hayli başarılı bir model: Kayseri Kadir Has Stadyumu…

Kayseri’ de mülkiyeti Belediyeye ait eski şehir stadyumunu yıkıp yerine başka bir alanda stadyum yapma fikri Belediye Başkanı Özhaseki’ nin epeyi kafa yorduğu bir projeydi.

Önce takas önerdi inşaatçılara. Eski stadyumu verip yerine projelendirdiği yenisini yapmalarına razıydı. Ama kimse yanaşmadı öneriye…

Bunun üzerine şehir stadyumunun arsasını satışa çıkardı. Alış Veriş Merkezi yapmayı düşünen bir grup 100 milyon liraya almaya hazırdı stadyum alanını. Böylece işlevini yitiren stadyumu sattı ve parayı kasasına koyduktan sonra düşündüğü stadyum projesini gerçekleştirecek firmalardan teklif almaya başladı.

32.864 koltuğa sahip yeni stadyumu müştemilatı ile birlikte 57 milyon liraya ihale etti.. (Kayseri zekası eski stadyumun arsa parasıyla yeni iki stadyum yaptırma becerisini ortaya koymuştu)

Döneminin kuruyla yaklaşık 45 milyon dolara mal olan 183 bin m2 alan üzerine yayılan stadyumun 6 Ocak 2007’ de atılan temeli, her şey tıkırında yürümesine rağmen 8 Mart 2009’ da tamamlandı.

Tüm önlemlere, sıkıştırmalara rağmen 1245 günde tamamlanan Galatasaray’ ın 52.650 kişilik Türk Telekom Arena Stadyumu ile vizyoner bir Belediyenin olumlu tüm koşulları sağlamasına rağmen 792 günde tamamlanan 33 bin koltuklu Kayseri’ deki stadyum…

**

İki ayrı stadyumun farklı öyküsünü bunca detaylı anlatmam boşuna değil. Stadyum yapımını üstlenen ve bugünlerde ihaleye çıkan TOKİ’ nin zamana karşı yarıştığını unutmaması gerekiyor.

Çünkü Galatasaray örneğinde tanık olduğumuz gibi TOKİ’ nin ihale süreçleri tüm ön önlemlere rağmen hayli zaman alıyor.

Mersin’ in kamuoyu baskısını oluşturması adına yukarıda anlatmaya çalıştığım süreçleri ve tüm boyutlarıyla gerçekleri bugünden bilmesinde yarar var diye düşünüyorum.

Çünkü Mersin’ in 2013 Akdeniz Oyunlarının olmazsa olmazı yeni Stadyum yapımının şakaya gelir yanı yok ve önümüzde geriye hızla işleyen takvim söz konusu.

22 Kasımda yapılacak ihalede TOKİ’ nin hayal kırıklığı yaşamaması, yer tesliminin ideal koşullarıyla Ocak 2012’ de yapılması halinde stadyumun Nisan 2013 ortasında test edilmek amacıyla tamamlanması için önümüzde üç aşağı beş yukarı 450 günlük süre var.

Bir başka ifadeyle 450 günde hizmete girmesi gerekiyor yeni stadyumun. Tabii sadece Mersin’ in değil ülkenin de 2013 Akdeniz Oyunlarından yüzünün akıyla çıkması isteniyorsa…

2013 Akdeniz Oyunlarını 300 milyon dolarlık yatırım olarak görenlerin, “ne kadar önemsediniz, incir çekirdeğini doldurmaz konuyu” dediklerini duyar gibiyim.

Onlar öyle düşünüyor ama, Mersin’ deki oyunlar 2020 Olimpiyatlarına talip Türkiye’ nin uluslararası arenadaki en ciddi sınavlarından birisi…

Akdeniz Oyunlarını acemiliklerine kurban edecek ve siyasi sorumluluğunun faturasını başkalarına ödetecek tüm aktörleri uyarmak hepimizin görevi.

Her şeyin ideal koşullarda yürümesi halinde bile ucu ucuna 450 güne sığdırılacak Stadyumla ilgili ihaleye çıkan TOKİ’ nin iş tamamlama süresini 800 gün olarak şartnameye koymasının kötü bir şakadan öte anlamı yoktur diye diliyorum.

Spor Bakanının onca yoğun mesaisi arasında 300 milyon dolarlık mali portreye sahip Akdeniz Oyunları fazla yer tutmayabilir.

Oysa Akdeniz Oyunlarından bir yıl sonra yerel seçim sınavına girecek ve hayli terleyecek AK Parti Hükümetinin Mersin temsilcisi Çağlayan umarım bu meşakkatli sürecin ve sınav sürecinde kurulan, kurulacak olan bilinçli, bilinçsiz tuzakların farkındadır.

*Tarihe not düşme adına çok önemli bir soru: TOKİ Galatasaray’ a yeni stadyumu hediye ederken, eski stadyum alanını devralıp sattı ve para bile kazandı operasyondan. Mersin’ de yeni stadyumun yapılması sürecinde TOKİ ile mevcut T.S.Gür Stadyumunun sahibi görünen BTSGM arasında herhangi bir protokol imzalandı mı?

Hadi daha açık sorayım: Yeni Stadyumun tamamlanmasının ardından TOKİ Başkanlığı T.S.Gür stadyumunun yer aldığı arazinin sahibi mi olacak?

Umarım Spor Bakanlığı bu konuda bir açıklama yapar da, hepimiz gerçeği öğreniriz.

Şeffaflık tam da bunu gerektiriyor çünkü…