Tartışma "Mersinin ulaşım master planının ayakları gerçekten yere basmıyor mu?" temelli olsaydı, oturur sağlıklı biçimde konuşurduk.
Ancak öyle olmuyor, bu kentte çoğu şeyin farkında olmadığımız gibi, böylesi bir plandan da haberimiz yok...
Yönetimlerin şeffaflık, halkı bilgilendirme gibi derdi olmayınca, çoğu mevzu gibi bu alanda da havanda su dövüp duruyoruz.
En son söyleyeceğimi baştan söyleyeyim: Mersin' in ulaşım master planı var ve bu plan öyle iddia edildiği gibi günlük yolcu hareketlerinin yer almadığı "içi boş" falan değil, aksine bu ayrıntıları da kapsayan, ayakları yere basan bir plana sahibiz.
Boğaziçi Proje isimli şirketin yüklendiği Mersin Ulaşım Master planın ilkinin üzerinden 4, revize edilmiş haliyle Büyükşehir' e teslim edilen planın üzerinden 2 yıl geçti.
Hani bizzat o bilgilendirme toplantısında bulunmasam ve müellifleri bıktıracak kadar çok soru sormasam, Kocamaz' ın "Mersinin ulaşım master planını inceledik. Ayakları yere basmadan yapılmış, çünkü sayımlar yapılmamış, göreve gelince biz yaptık " türünden açıklaması karşısında "galiba hayal görmüşüm" diyeceğim.
Ama hayır, rüya falan değil, gerçekten de yukarıda adını verdiğim şirket 2010 yılında yüklendiği "ulaşım master planını" tamamladı ve Kent Konseyi yürütme kurulu üyeleri olarak bizim de bulunduğumuz yoğun katılımlı bir toplantıda Mersinin ulaşımıyla ilgili bu çalışmayı kent dinamikleriyle paylaştı, eleştirilerimizi, düşüncelerimizi alıp not etti. (Topladığı uyarı, eleştiri, bilgiler ışığında 2012' de revize ettiği planı tamamlayıp Büyükşehir' e teslim etti)
Ve bildiğim kadarıyla bu plan Büyükşehir Ulaşım Daire Başkanlığında hem dolu klasörler hem de merak eden kolay erişsin diye CD' ye aktarılmış haliyle duruyor.
Peki, o planda günlük yolcu hareketlerini ortaya koyan sayımlar gerçekten yok muydu?
Eski yönetime her fırsatta eleştirilerini yönelten Kocamaz' ın bu konudaki dile getirdiği itirazlar ne derece haklı?
Bu durumda insanın aklına çeşitli olasılıklar geliyor: Acaba bu plan yeni Büyükşehir Belediye Başkanına ilgili daire yetkilileri tarafından sunulmadı mı?
Yoksa söz konusu planı görmesine rağmen Başkan tatmin olmadı da, yenisinin siparişinin verilmesi için talimat verdi? (Üstelik Mersin ulaşım master planını yapan aynı şirkete aynı yıl dönemin Tarsus Belediye Başkanı Kocamaz Tarsus ulaşım planını yapma işini vermişti)
Yeni ihaleyi yeni Büyükşehir Başkanı gerçekten gün içi yolcu hareketini öğrenmek için mi yaptı?
Kocamaz veya yakın ekibinden biri çıkıp aydınlatırsa merakımızı gidereceğimiz bir soru bu.
Mersin' e Türkiyede eşi benzeri olmayan hava raylı sistemi kazandıracağım iddiasını ete kemiğe büründürmek için kalkıp onca kişiyle Japonyalara kadar gitmiş Büyükşehir Başkanına anlatacaklarımın yararı olmayacağını bilmeme rağmen o ulaşım master planında yer alan çalışmayla ilgili en azından suya yazma niyetine azıcık bilgi vereyim:
2010 yılında hazırlanan ilk planda Tece' den başlayacak güzergâh eski kent merkezinin kalbindeki gar binasına kadar 18 km uzunluğunda ve 18 duraktan oluşuyordu. 2012 revize planı ise Mersin Gar binası-Mezitli arasında yine 18 durağı koruyordu ancak mesafe 13 km' ye inmiş durumdaydı.
Tece-Mezitli-Yenişehir bölgelerini Gazi Mustafa Kemal Bulvarı üzerinden kat edip, Çetinkaya kavşağı ile Özgür Çocuk parkı arasındaki kısmı İstiklal Caddesi ortasından geçiyor, özgür çocuk parkı yanında sahile inip liman giriş kapısı yanından Gar binasına dönüyor ve oradan itibaren bu kez sahil yerine İstiklal caddesi güzergahıyla yeniden Çetinkaya kavşağına ulaşıyor ve GMK bulvarına çıkıyor. GMK Bulvarı üzerindeki 16 km boyunca gidiş ve geliş aynı yol ve duraklarda...
Ulaşım Master planının yukarıda sözünü ettiğim İstiklal Caddesinden geçen yaklaşık 2 km lik kent içi güzergah konusunda net bir görüşten çok çeşitli alternatiflerle kararı Büyükşehir' e bırakmıştı gibi bir kanaat oluşmuştu bende.
Hatta Tulumba kavşağındaki yapıldığı günden beri tartışma konusu olan köprülü kavşak konusunu bile açıklığa kavuşturmamış, seçilecek taşıma sistemine göre hareket edilebileceğini belirtmişti sunum sırasında müellif ekip...
Örneğin metrobus veya hafif raylı sisteme göre iki öneriye yer verilmişti. Eğer kavşak korunacaksa ve raylı sistemin bunun üzerinden geçişi sorun yaratacaksa, raylı sistem üst geçit kavşağından Hilton kavşağına dönecek ve oradan sahil boyunca limana kadar uzanacaktı.
İstiklal Caddesinden raylı sistem geçirilmesinin imkânsızlığını bildiğimden söz almış ve kent koşullarına sahil güzergâhının uygunluğunu, hele yıllardır savunduğum metrobus ve benzeri bir taşıma sistemi uygulanacaksa sahil yolunun neredeyse ideal seçenek olduğunu ifade etmiştim.
Önerim müellif ekibin de, Özcan' ın da aklına yatmıştı. Ancak Başkan sahil görüntüsünün bozulma olasılığı nedeniyle kaygılarını dile getirmişti. Not edeyim koymaya çalıştığı rezerv öyle yüksek sesli bir itiraz değildi.
Kocamaz yok diyor ama bir başka gerçeği daha burada belirtmeliyim:
Sözünü ettiğim ve üzerinden bugün 4 yıl geçmiş olan o ulaşım master planında günün çeşitli saatlerine göre yolcu hareketleri de gözlenip planda yer aldı. Üstelik yolcu hareketleri ve istatistikleri için Belediyelerden ve TUİK' ten sağlanan dolmuş, otobüs, nüfus, okula ve Üniversiteye giden öğrenci, çalışan sayılarıyla yetinilmedi. Hane Halkıyla birebir görüşülerek elde edilen çok kapsamlı saha bilgilerinden yararlanıldı. O bilgiler ışığında saatlik taşıma kapasiteleri, yoğunluklarına göre ayrı ayrı ölçüldü.
Zaten müellife ihale edilen planın bir bölümü;
"Hane halkı ulaşım ve yolcu-kullanıcı anketleri, Trafik sayımları, Hız etütleri, Kuyruklanma etütleri, Mikro trafik simülasyonları, Kısa vadeli çözüm önerileri, Kavşak projeleri, Akıllı ulaşım sistemleri" konusuna ayrılmıştı ki, Kocamaz' ın bugün dile getirdiği "sayım yapılmamış, ayakları yer basmıyor" iddiası da müellifin hazırladığı planla çelişiyor ve çok gerçekçi değil.
Master Plan bununla da yetinmemişti.
Örneğin hem; "Yolculuk üretimi, dağılımı, Türel seçim trafik ataması, Kalibrasyon raporunun oluşturulması, Projeksiyonun yapılması" konusunu ele alıp somutlaştırmış hem de; bu 18 km' lik bir raylı sistemin "Güzergâh etütlerini, Raylı sistem projelerini, Depo ve atölye projelerini, Elektrik ve mekanik projelerini, Fizibilite raporlarını" hazırlamıştı. 2012' deki revize plan her ne kadar Mezitli-Gar binası arasındaki güzergâha göre yeniden ele alınırken, yolcu istatistikleri de yeniden elden geçirildi. Bununla da yetinilmedi, kent trafiğinin yoğun olduğu saatlerde ve yoğunluğun pik noktalarında ölçümler yapıldı.
Bu bilgiler Büyükşehir arşivinde bulunduğuna göre "içi boş plan" iddiası pek inandırıcı değil.
Daha da önemlisi böylesine kapsamlı plana onca para ödenmişken şimdi yeniden içi doldurulsun! diye sipariş edildiği söylenen plandan beklenen, murat edilen şey nedir?
Planı hazırlayan müellif ekibin en büyük avantajı bana göre dünyada alanında efsane olmaya aday Gaziantep raylı sistem uygulama projesini üstlenmiş olmalarıydı. Ve Gaziantep başarısı sayesinde Mersine önerecekleri proje konusunda hayli özgüven kazanmışlardı.
İddialı bir şey daha söyleyeyim:
2010 yılında Mersin Büyükşehir Başkanı Özcan; "DPT bize kredi izni vermiyor, muhalif belediye olduğumuz için yandaş belediyelerin projeleri onaylanıyor, bizimki geri çevriliyor" bahanelerine sığınacağına, kendi kaynaklarıyla işi başaran Antep' in gittiği yolu izlese bugün devreye girmiş ve vatandaşa hizmet veren raylı sistemi değil, başka konuları konuşuyor olacaktık.
Özcan o dönemi ağustos böceği misali masal dinleterek harcadı. Peki, Özcan harcadı da, Kocamaz üstelik seçim döneminde güzergâhı ve vitesi büyüttüğü raylı sistem konusunda ne yapıyor?
Yukarıda anlattığım süreçten, güzergâh tartışmalarından haberdar mı? Mersinin büyük umut bağladığı, üstelik o umudu kendisinin her gün körüklediği böylesine hayati önemi olan projede ne yapıyor? 15 yıldır sakız olup çiğnemekten artık çenelerimizin bile yorulduğu konuda, yaşanan onca tecrübeden ders alıp nasıl bir yol izleyecek?
Soruların cevabı incelemek üzere bir heyetle gittiği Almanya ve Japonya gezilerinde edinilen izlenimlerde ve sonrasında ayağının tozuyla geldiği Büyükşehir Meclisinde anlattıkları detaylarda saklı...
Onları da bir sonraki yazıda ele alacağım...