Şehirlere yeni stadyum kazandırılması sadece Türkiye'nin değil dünyanın tartıştığı bir konu.
Tartışılıyor çünkü futbol kitleleri etkiliyor, büyülüyor ve stadyumlar bu popülizmin mabetleri.
Brezilya' da ülkeyi krize sürükleyen son olayların temelinde stadyumlara aktarılan milyarlarca dolarlık kaynak israfı yatıyordu ve meydanları dolduran yüz binler "stadyuma değil, sağlığa, eğitime para" sloganları atıyordu.
Özellikle 80 sonrası dünyayı saran neoliberal politikalar futbol sahalarını da değiştirip dönüştürdü. Lüks localarda zenginlerin keyif çattığı bölümleriyle modern statlar, eskilerin derme çatma tribünlerini dolduran yoksul ve orta gelir düzeyindeki insan profilinden çok farklı...
Türkiye' de son yıllarda stadyum yenileme, eskileri yıkıp yerine modernlerini yapma modasına hızlı giriş yaptı.
Şehirlerin en cazip yerlerinde yer alması ve yıkılmalarıyla ortaya çıkacak alanlara yapsatçıların akıl almaz paralar önermesi, bu yenileme projelerini daha da çekici hale getiriyordu.
Mecidiyeköy stadyumunun TOKİ eliyle konut dikecek firmalara satılması ve yerine Seyrantepe' de yeni stat yapılmasıyla sonuçlanan belgeseli kıskandıracak öyküyü bilmeyen yok.
Aslında tüm dünya bu zaman içinde şehir merkezlerinde kaldığı için gittikçe değerlenen eski stadyumların nasıl değerlendirileceği tartışmalarında somut ve herkesin kabul edeceği bir sonuca ulaşmış değil.
Kimisine göre stadyumlar mevcut yerlerinde yenilenip elden geçirilmeli. Bir başka görüş ise bunların kent merkezine daha uzak hatta kent dışı sayılan, araba park derdi olmayan yeni alanlara taşınması.
Konu münazaraya uygun, ne kadar tartışılırsa tartışılsın, iki görüşün de doğru ve yanlışlarıyla birbirini mat edemeyeceği özellikte. Dünyada da bugün genel kabul gören bir görüş yok.
O nedenle, bu her tarafa çekilmeye uygun mevzuu bir yana bırakıp Mersin' in bugünlerde sanki yeni ortaya çıkmış gibi herkesin dert etmeye başladığı T.S.Gür stadyumunun ne olacağı konusuna göz atmakta yarar var.
TOKİ' nin şubat ayında Mersin Büyükşehir Belediyesine ulaşan ve Şehircilik Bakanlığı üzerinden gerçekleştirdiği imar değişikliğinin onaylanmasını isteyen yazısının Haziran ayında tam da Akdeniz Oyunları arifesinde ortaya çıkmasıyla kamuoyu eski Stadyumun yerine Alışveriş Merkezi (AVM) vs öğrendi ve tepkiler ortaya çıkmaya başladı.
Özellikle de Gezi Parkına benzer şekilde AVM yapılacağı haberleri ardından patlayan olaylarla aynı günlere denk gelmesi Mersin' de "TSG stadı yıkılmaz, AVM yapılmaz" gibisinden görüşlerin de yüksek sesle dillendirilmesine yol açtı.
Oysa konu yeni gündeme gelmiş değil... En azından eskiden beri yazılarımı okuyanlar Nisan 2008' de "Tevfik Sırrı Gür Stadı kaç para eder" başlıklı iki yazımı hatırlayacaktır. (http://abdullahayan.wordpress.com/2008/04/19/tevfik-sirri-gur-stadi-kac-para-ederkayseri-ve-mersin%E2%80%99in-yeni-stadyum-projeleri-2%E2%80%A6/ )
TSG Stadyumunun TOKİ' ye devir hazırlıklarının sessiz sedasız sürdüğü o günlerde, Kayseri' nin mevcut stadyumunun yerine yenisini yaparken uyguladığı modelden yola çıkıp şu temel soruya cevap aranması gerektiğini yazmıştım:
"Stadyumun yerini devlet kuruluşu bile olsa TOKİ’ ye vermeye hazırlanan Mersin’in öncelikle bir araştırma yapması gerekiyor…
Yeni tesisler yaklaşık 55 trilyon* civarında bir paraya yapılabileceğine göre acaba mevcut Tevfik Sırrı Gür stadyumu bugün kaç para eder…(*Gerçekten de yeni stadyum 4 yıl sonra 61 trilyona ihale edilecekti)"
O günlerde meseleyi dert etmeyen, ya da tehlikenin farkına varmayan Mersin kamuoyu, sanki TOKİ yeni stadyumu babasının hayrına yapmış gibi yeni tesise sevinirken, eski Stadyuma da dokunulmamasını istiyor.
Üstelik talep Akdeniz Oyunlarına ev sahipliği yapacak tesislerin açılışı için Mersin' e gelen Erdoğan' a kim tarafından konu nasıl yansıtılıyorsa, Başbakan konuşmasında deyim yerindeyse esip gürlüyor:
" Ben buradan Mersin'e sesleniyorum, mevcut stadın yıkılamayacağına dair bize ferman veriyorlar. Ben buradan bir şey söylüyorum, her şeyden önce meselelere lütfen aklı selim yaklaşın birilerinin kayığına binmeyin. Mevcut stadın mukayese edilemeyecek bir stat yapılacak sen öbür taraftan ilkel bir stadın yapılmasına karşı çıkacaksın. Birileri bir şey diyebilir biz bu oyunlar için bütün projelerimizi hazırladık. Siz ne yaptınız şu Mersin'e? Bu kadar tesisler yapılacak geleceksiniz oranın önünü keseceksiniz? Efendim neymiş park olacakmış onu git belediye başkanına söyle park yapsın. Bugüne kadar mezarlıklar dışında ne kadar ağaçlandırma yapılmış bir bakın. Bu proje kapsamında hem bu tesisler yapıldı hem de ağaçlandırma yapıldı. Bu stadyum 94 milyon lira ile projelendirilen bir stat."
Ve geldik bugüne...
Bir yandan TOKİ' nin eski TSG stadyumunun yıkılıp yerine AVM yapılmasının önünü açacak, bölgede emsali olmayan 3 yoğunluk hacminde ve mevcut alanı tek metrekaresini inşaat dışına terk etmeyen imar talebi, öte yandan stadyumu mevcut haliyle korumaktan tutun da, yeşil alana, müftü Deresiyle uyumlu kreasyon düzenlemesine kadar fikirlerin uçuştuğu Mersin kamuoyu...
AK Parti yerel teşkilatlarının, yöneticilerinin hatta Milletvekillerinin de benzer düşünceler taşıdığını biliyorum.
Böylesine güçlü bir toplumsal tepki ve karşısında yasal olarak dilediğini yapabilecek olan, üstelik devir işlemi yapılırken kimsenin sesini çıkarmadığı TOKİ...
Bu durumda sorunu nasıl aşacağız, nasıl bir yol haritası izleyecek, işin içinden nasıl çıkacağız?
Sorunun cevabı kısa zaman öncesine kadar hayli zordu ama bugün artık değil.
Çünkü bu hafta ortaya çıkan benzer tartışmalardan öğreniyoruz ki; Mersin'in eski stadyum ile ilgili başına ne geldiyse, geliyorsa Gaziantep te birebir aynısını yaşıyor.
TOKİ, Gaziantep' e yeni ve modern bir stadyum yapmaya başlıyor. Hem de 33 bin kişilik...
Ancak kısa zamanda anlaşılıyor ki, TOKİ bunu babasının hayrına değil, şehrin göbeğindeki Kamil Ocak Stadyumunun arazisi karşılığında yapıyor.
Bunu da Antepliler Haziran ortalarında Valilik ve Büyükşehir Belediye Başkanlığına TOKİ tarafından gönderilen "stadyum yerinin 3 yoğunluk, serbest yükseklik esasına göre imar değişikliğinin gerçekleştirildiği" yazısıyla öğreniyorlar. Tıpkı Mersinlilerin yıllar önce yapılmış protokol ve devir işleminden haberdar oldukları günlerde...
Antep ayağa kalkıyor...
Tüm kurum ve kuruluşlarıyla bir şehir siyasi görüşleri, ayrılıkları, gayrılıkları bir yana itip kenetleniyor. Kamil Ocak Stadyumunun yerine AVM kondurulmasına karşı tek ses tek yürek birleşiyor şehir.
Bu hafta başında toplanan Gaziantep Büyükşehir Belediye Meclisinde de bir ilk yaşanıyor. Tüm parti temsilcileri kendisi de TOKİ emrivakisine isyan eden Asım Güzelbey' e, TOKİ' nin imar değişikliğine karşı çıkılması ve buranın meydan olarak düzenlenmesi için tam destek veriliyor.
Yıllardır kavga edip duran Muhalefet ve İktidar Milletvekillerini bile birleştiriyor TOKİ hamlesi.
"Stadyumun yerine AVM yapılmasını kimseye anlatamam, yıllar sonra böyle bir hikayeyle hatırlanmak istemem" diyen Büyükşehir Belediye Başkanı Güzelbey yanına AK Parti Milletvekillerini alıp TOKİ başkanı Karabel' in kapısını çalıyor.
Bu yazı kaleme alınırken de devam eden gelişmelerde son durum şöyle:
Asım Güzelbey; AK Partili Milletvekilleri ve TOKİ Başkanıyla yaptıkları görüşmenin ardından TOKİ' nin Gaziantep’e bir heyet göndererek inceleme yapacağını açıklıyor. Devam ediyor Güzelbey “TOKİ Başkanına işin yanlışlığını anlattık. Kendisi anlayışla karşıladı. Belediyeden yer istedi ve bununla ilgili haftaya Gaziantep'e heyet göndereceğini söyledi"
Karabel, ortaya çıkan tepkiler üzerine çözüme yönelik bir öneri atıyor ortaya: "Yeni stadyumu yaparken harcanan parayı karşılayacak, kısaca Kamil Ocak stadyumundan beklediğimiz geliri karşılayacak bir başka arsa verilmesi"
Güzelbey öneriye sıcak bakıyor ve; "TOKi Başkanı Karabel' in, sorunu çözmek için belediyeden yer talebinde bulunması çözüm için yeterli bir adım. Belediyenin imkanı da arsası da var. TOKİ'yle anlaşmak üzereyiz" derken Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin'in de Çevre ve Şehircilik Bakanı ile görüştüğü bilgisini verip ve ekliyor: "Sayın Fatma Şahin de çaba gösteriyor. Bu konu sadece bizim değil, Gaziantep'in meselesi. Tavrımız net. Şehirlere meydan lazım, gerisi nasıl olsa olur"
Gaziantep başka konularda olduğu gibi burada da güçlü lobi desteği sayesinde istediğini elde eden iradesiyle, Mersin' e ilham verecek örnek olarak duruyor karşımızda.
Mersin en azından böylesi bir konuda tek yürek olup birleşir mi?
AK Parti Mersin Milletvekilleri TSG stadı konusunda benzer tavır sergiler mi? Bakan Çağlayan, Fatma Şahin gibi halkın sesini duyar, gereğini yerine getirir mi? Bu ve benzer durumlarda Mersin' in sicili parlak değil, o nedenle şimdiden gösterilecek tavırla ilgili tahmin yapmak zor...
Ama bildiğim bir şey var: Macit Özcan, Güzelbey gibi Karabel' in kapısını çalmalı, gerekirse TSG stadı yerine başka bir arsa önermeli veya Büyükşehir belirlenecek fiyat üzerinden gerekirse TOKİ' ye borçlanmalı ama stadın bulunduğu alan yağmadan kurtarılmalı.
Üstelik kısa zamanda karşımızda başarmış bir Antep modeli olacak ki, ne TOKİ, ne başkası o çözüm modeli ortadayken bize kabul etmeyeceğimiz şeyler dayatamaz.
Üzerimize düşeni yapmamıza rağmen, TOKİ Antep'e gösterdiği anlayışı Mersin' e göstermezse ne mi olur?
Onu da TOKİ düşünsün...